Wprowadzenie
Wątroba to jeden z najważniejszych narządów w organizmie psa. Odpowiada za wiele funkcji, w tym metabolizm, detoksykację, syntezę białek, magazynowanie witamin i glikogenu, a także produkcję żółci. Choroby wątroby u psów są coraz częstsze i mogą mieć różne przyczyny, od infekcji po czynniki genetyczne, toksyczne czy nowotworowe. W leczeniu i wspomaganiu funkcjonowania chorej wątroby niezwykle ważna jest odpowiednia dieta.
W tym artykule dowiesz się:
- jakie choroby wątroby najczęściej występują u psów,
- jakie objawy mogą wskazywać na problemy z wątrobą,
- jak dieta wspiera funkcje wątroby,
- jakie składniki pokarmowe są korzystne (lub przeciwwskazane) w diecie psa z chorobą wątroby,
- kiedy warto zgłosić się do psiego dietetyka klinicznego.
Najczęstsze choroby wątroby u psów
- Przewlekłe zapalenie wątroby – może mieć podłoże autoimmunologiczne, infekcyjne lub toksyczne. Objawy są niespecyficzne: osłabienie, brak apetytu, wymioty, utrata masy ciała, czasem żółtaczka.
- Marskość wątroby – wynik przewlekłego uszkodzenia. Prowadzi do nieodwracalnych zmian strukturalnych i zaburzeń funkcji. Objawy to m.in. ascites (płyn w jamie brzusznej), apatia, problemy neurologiczne (encefalopatia wątrobowa).
- Nowotwory wątroby – pierwotne lub przerzutowe. Czasami nie dają objawów do momentu zaawansowania.
- Wrodzone wady, np. przetoka wrotno-układowa (PSS) – zaburzenia unaczynienia wątroby, typowe dla niektórych ras (np. Yorkshire Terrier, Maltese). Objawy pojawiają się u młodych psów: zaburzenia neurologiczne, problemy z rozwojem.
- Stłuszczenie wątroby (lipidoza) – często związane z otyłością lub zaburzeniami metabolicznymi.
Objawy wskazujące na problemy z wątrobą
- brak apetytu,
- utrata masy ciała,
- zwiększone pragnienie i częstotliwość oddawania moczu,
- wymioty i/lub biegunki,
- żółtaczka (zataczka (za\u017ółcenie dziąseł, błon ocznych),
- letarg, apatia,
- nieświeży oddech,
- objawy neurologiczne (np. ślinienie się, zachowania kompulsywne, drgawki).
W przypadku pojawienia się tych objawów konieczna jest konsultacja z lekarzem weterynarii i wykonanie odpowiednich badań diagnostycznych (m.in. badania krwi, USG jamy brzusznej).
Rola diety w leczeniu chorób wątroby
Dieta nie zastąpi leczenia weterynaryjnego, ale może znaczną mierą wspierać proces leczenia i regeneracji wątroby. Odpowiednio dobrane żywienie:
- zmniejsza obciążenie metaboliczne wątroby,
- wspiera regenerację komórek wątrobowych,
- zapobiega encefalopatii wątrobowej,
- wspomaga detoksykację organizmu,
- poprawia komfort życia psa i jego samopoczucie.
Główne założenia diety w chorobach wątroby
- Odpowiednia zawartość białka W przypadku chorób wątroby błędne jest całkowite eliminowanie białka. Jego niedobór może prowadzić do sarkopenii i pogorszenia stanu psa. Ważna jest jakość białka: powinno być wysokostrawne i dostarczane w umiarkowanej ilości. Polecane źródła to np. białko jaja, ser biały, ryby, chude mięso.
- Obniżona zawartość miedzi (w niektórych przypadkach) U psów z chorobami jak zapalenie wątroby może dojść do kumulacji miedzi. Rasy predysponowane to m.in. Bedlington Terrier, Labrador Retriever. W takiej sytuacji stosuje się karmy z niską zawartością miedzi i/lub suplementację substancji wiążących miedź.
- Zwiększona zawartość przeciwutleniaczy Witamina E, witamina C, selen, cynk, tauryna – to substancje, które mogą wspomagać neutralizację wolnych rodników i chronić komórki wątroby.
- Włókno pokarmowe i prebiotyki Pomagają w usuwaniu amoniaku z jelit, co jest szczególnie ważne przy encefalopatii wątrobowej. Mogą być stosowane np. łuski babki jajowatej, pektyny, MOS/FOS.
- Tłuszcz jako źródło energii W niektórych chorobach wątroby (bez cholestazy) można stosować dietę o podwyższonej zawartości tłuszczu, co pozwala na ograniczenie białka i jednocześnie pokrycie zapotrzebowania energetycznego.
- Podział posiłków Wskazane jest podawanie kilku małych posiłków dziennie, co zmniejsza obciążenie metaboliczne wątroby.
Przykładowe produkty korzystne w diecie psa z chorobą wątroby
- białko jaja,
- biały ser (niskotłuszczowy),
- ryby: dorsz, pstrąg,
- chude mięso: indyk, kurczak (bez skóry),
- dynia,
- gotowana marchew,
- ziemniaki,
- ryż biały,
- olej lniany, olej z łososia,
- łuski babki jajowatej,
- kurkuma (w dawkach bezpiecznych i po konsultacji z lekarzem).
Czego unikać?
- podrobów (szczególnie wątróbki),
- czerwonego mięsa,
- karm wysoko przetworzonych bez kontroli zawartości miedzi,
- pokarmów z konserwantami, sztucznymi barwnikami,
- cebuli, czosnku, winogron, rodzynek (toksyczne dla psów),
- jedzenia stołowego, smażonych i tłustych potraw.
Znaczenie suplementacji Suplementy powinny być zawsze dobierane indywidualnie. W chorobach wątroby stosuje się m.in.:
- ostropest plamisty (sylimaryna),
- fosfatydylocholina,
- SAMe (S-adenozylometionina),
- L-karnityna,
- tauryna,
- probiotyki,
- witaminy z grupy B.
Czy gotowa karma czy dieta domowa? Oba rozwiązania mają zalety i wady:
- karmy weterynaryjne (np. hepatic) są wygodne i zbilansowane, ale często zawierają niskiej jakości składniki,
- dieta domowa pozwala lepiej kontrolować jakość, ale wymaga znajomości zasad bilansowania.
W każdym przypadku warto skonsultować się z dietetykiem zwierzęcym, który przygotuje plan żywieniowy dopasowany do potrzeb konkretnego psa i wyników badań.
Wnioski i zalecenia
Choroby wątroby u psów to poważne schorzenia, które wymagają kompleksowej opieki weterynaryjnej i odpowiedniego wsparcia dietetycznego. Żywienie psa z chorobą wątroby powinno być zawsze dostosowane do indywidualnego przypadku, a każda zmiana w diecie powinna być konsultowana z lekarzem weterynarii lub specjalistą żywienia zwierzęcego.
Jeśli Twój pies cierpi na chorobę wątroby i nie wiesz, jaka dieta będzie dla niego bezpieczna i skuteczna – skontaktuj się z doświadczonym dietetykiem klinicznym dla psów. Indywidualny plan żywieniowy może znaczną mierą poprawić jakość życia Twojego pupila i wesprze proces jego leczenia.
Chcesz wiedzieć, jak najlepiej pomóc swojemu psu? Skontaktuj się ze mną, a wspólnie stworzymy plan żywieniowy dopasowany do potrzeb Twojego psa.