Prawidłowa suplementacja witamin w karmie jest niezbędna dla zachowania zdrowia i dobrej kondycji zarówno psów, jak i kotów. Mimo że podstawowe funkcje witamin są u obu gatunków podobne, różnice metaboliczne i fizjologiczne wpływają na specyficzne potrzeby żywieniowe. Koty na przykład nie potrafią przekształcać β-karotenu w witaminę A i muszą otrzymywać ją w formie preformowanej, podczas gdy psy mogą konwertować niektóre prowitaminy w organizmie. Ponadto koty mają wyższe zapotrzebowanie na niacynę (B3) i pirydoksynę (B6) niż psy.
Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach
Witamina A
- Psy: minimum 5 000 IU/kg suchych substancji (DM) we wszystkich etapach życia.
- Koty: minimum 3 332 IU/kg DM dla dorosłych; 6 668 IU/kg DM dla wzrostu i rozmnażania.
- Różnice: koty nie konwertują β-karotenu na retinol i wymagają preformowanej witaminy A w diecie.
- Źródła: wątróbka, oleje rybne, jaja.
- Niedobór: kurza ślepota, zaburzenia nabłonków, osłabiona odporność.
- Przedawkowanie: u psów i kotów może prowadzić do zapalenia kości i skórnych zmian zwyrodnieniowych.
Witamina D
- Psy: minimum 500 IU/kg DM; maksimum 3 000 IU/kg DM.
- Koty: minimum 500 IU/kg DM; maksimum 10 000 IU/kg DM.
- Różnice: koty, podobnie jak psy, nie syntetyzują jej w skórze pod wpływem UV i potrzebują diety bogatej w D3.
- Źródła: tran, tłuste ryby, jaja.
- Niedobór: krzywica u szczeniąt, osteomalacja u dorosłych; osłabienie kości.
- Przedawkowanie: hiperkalcemia, uszkodzenie nerek.
Witamina E
- Psy: minimum 50 IU/kg DM.
- Koty: minimum 30 IU/kg DM.
- Różnice: mniejsze minimalne zapotrzebowanie u kotów, jednak funkcja przeciwutleniająca jest kluczowa u obu.
- Źródła: oleje roślinne, orzechy, nasiona.
- Niedobór: osłabienie mięśni, zaburzenia neurologiczne.
- Przedawkowanie: rzadko, może zaburzyć krzepnięcie.
Witamina K
- Psy i koty: minimum 0,1 mg/kg DM; maksymalnie rzadko suplementowana, gdy mikrobia jelitowa jest zaburzona.
- Różnice: niewielkie – oba gatunki mogą czerpać większość K z bakterii jelitowych.
- Źródła: zielone warzywa, oleje roślinne.
- Niedobór: skaza krwotoczna, wydłużone czasy krzepnięcia.
Witaminy rozpuszczalne w wodzie
Kompleks witamin B
| Witamina | Psy (min) | Koty (min) | Różnice |
|---|---|---|---|
| B1 | 2,25 mg/kg DM | 5,0 mg/kg DM | Koty mają wyższe zapotrzebowanie na tiaminę |
| B2 | 5,2 mg/kg DM | 4,0 mg/kg DM | Porównywalne |
| B3 | 13,6 mg/kg DM | 60 mg/kg DM | Koty potrzebują znacznie więcej niacyny |
| B6 | 1,5 mg/kg DM | 4,0 mg/kg DM | Wyższe zapotrzebowanie kotów |
| B12 | 0,02 mg/kg DM | 0,02 mg/kg DM | Identyczne |
| Pozostałe (biotyna, kw. foliowy, pantotenowy, niacyna) | porównywalne (zakres 0,07–5 mg/kg) | porównywalne (zakres 0,07–5 mg/kg) | – |
- Objawy niedoboru: apatia, zaburzenia neurologiczne (B1); problemy skórne (B7); anemia (B12).
- Źródła: mięso, wątróbka, jaja, produkty mleczne, warzywa liściaste.
Witamina C
- Psy i koty: brak minimalnego wymogu AAFCO – oba gatunki syntetyzują ją endogennie.
- Suplementacja: opcjonalna (250–500 mg/dzień u psów średniej wielkości), głównie jako przeciwutleniacz i wsparcie odporności.
- Uwaga: nadmiar C może sprzyjać tworzeniu kamieni szczawianowo-wapniowych u predysponowanych zwierząt.
Rekomendacje i dawkowanie
- Analiza karmy: sprawdź gwarantowaną analizę i profil witaminowy na etykiecie.
- Suplementy weterynaryjne: stosuj preparaty rekomendowane przez lekarza weterynarii lub dietetyka.
- Kontrola stanu zdrowia: profilaktycznie badania krwi co 6–12 miesięcy, obserwacja skóry, sierści i energii zwierzęcia.
- Ostrożność: nigdy nie przekraczać maksymalnych dawek witamin rozpuszczalnych w tłuszczach bez konsultacji – ryzyko toksyczności.
Podsumowanie
Zrozumienie różnic w zapotrzebowaniu na witaminy między psami a kotami pozwala precyzyjnie dopasować dietę, wspierając zdrowie oczu, skóry, układu kostnego, nerwowego i odpornościowego. Kluczowe jest stosowanie karm kompletnej zgodnej z AAFCO/FEDIAF, a suplementy wprowadzać tylko przy konkretnych wskazaniach oraz pod kontrolą specjalisty. Dzięki temu zapewnisz swojemu psu lub kotu długie i zdrowe życie.